Met De Uitzetting hebben Inge Dekker en het Filmcollectief Groningen een ontroerend mooie documentaire gemaakt over het leven en het verdriet van de Molukse gemeenschap in Groningen. Ze gingen met Rudy Pattipeiluhu, Anitha Hallatu, Wim Ampak, Coos Rangkoly, Josje en Djebe Sopacuaperu terug naar de afgelegen plek waar hun ouders in 1953 werden achtergelaten: de Carel Coenraad Polder. Aan hun verblijf daar herinnert nu alleen nog een bordje bij de ingang van wat het Ambonezenbosje is gaan heten.
De kinderen van toen weten nog goed hoe het was om op te groeien in een kamp tussen de dijken. Gezellig samen spelen, altijd genoeg kinderen om mee te ravotten. Later pas realiseerden ze zich hoe zwaar hun ouders het hadden. Hun vaders werden ontslagen uit de KNIL bij aankomst in Nederland. De belofte dat ze binnen zes maanden terug zouden gaan naar de Molukken werd gebroken. In plaats daarvan werden ze over het land verdeeld en woonden ze jaren onder miserabele omstandigheden op de meest afgelegen plaatsen.
Gewapende politiemannen
En toen kwam de uitzetting. In 1961 hadden de meeste gezinnen het kamp verruild voor een woning in Appingedam. Maar dat gold niet voor de laatste groep: zij wilden niet verhuizen, zij wilden terug naar de Molukken, zoals was beloofd. De film laat zien hoe politiemannen in lange zwarte jassen, de karabijnen over de schouder, de laatste bewoners onder dwang naar Foxhol bracht. Een traumatische gebeurtenis, waar de kinderen van toen nog vaak aan terugdenken. Soms met ingehouden woede. Vaker met tranen en buikpijn.
Deel de verhalen!
Toen Maike van der Kooij en ik bezig waren met het boek Tussen de dijken, hebben we deze verhalen ook gehoord. Ontroerende verhalen van mensen die ondanks alles positief in het leven staan. Rudy vertelde er over tijdens de nabespreking na afloop van de film. Wim probeerde te vertellen wat het hem doet als hij door het Ambonezenbosje loopt en schoot vol. Het mooie van de aandacht voor de film en ons boek is dat zij steeds weer een kans krijgen om te vertellen over wat zij en hun ouders hebben meegemaakt. Over hoe schandalig ze zijn behandeld door de Nederlandse overheid. Hun schrijnende verhaal is nog bij veel te weinig mensen bekend. Iedereen herinnert zich de kapingen, maar weinig mensen weten wat de gemeenschap de jaren ervoor moest doorstaan.
‘Ze zijn niet allemaal hetzelfde’
Ik ben zelf dankbaar dat ik de ontroerende verhalen van onder andere Anitha, Coosje, Rudy en Wim mocht optekenen voor ons boek. Josje en Djebe hebben we niet geportretteerd, maar de emoties van Djebe als ze in de film vertelt over het verdriet van haar ouders gaan door merg en been. En ik put hoop uit wat haar zus Josje in de film zegt over de politieman die tijdens de uitzetting haar kleine broertje optilt en naar de bus brengt. ‘Ze zijn niet allemaal hetzelfde.’
Tussen de Dijken. Herinneringen aan het Ambonezenbosje is verkrijgbaar bij de boekhandel en onze uitgever.
